PPDA Nedir? Pres Gücü İstatistiklerle Nasıl Ölçülür?

Modern futbolda pres, yalnızca rakibe koşmak ya da önde baskı yapmak anlamına gelmez. Pres; ne zaman, nerede ve hangi yoğunlukta yapıldığıyla anlam kazanır. Bu yüzden günümüzde pres gücünü ölçmek için yalnızca gözleme değil, istatistiklere dayalı metriklere ihtiyaç duyulur. Bu metriklerin en bilineni ise PPDA’dır.

Dataspor olarak bu yazıda; PPDA’nın ne anlama geldiğini, nasıl hesaplandığını, maç analizlerinde pres gücünü nasıl görünür kıldığını ve en sık yapılan yanlış yorumları detaylı biçimde ele alıyoruz. Teknik terimler kullandığımız her noktada, kavramları sade bir dille açıklıyoruz.

PPDA Ne Anlama Gelir?

PPDA (Passes Per Defensive Action), rakip takımın yaptığı pas sayısına karşılık, sizin takımınızın kaç savunma aksiyonu gerçekleştirdiğini ölçen bir istatistiktir. Basitçe ifade etmek gerekirse PPDA, “rakibe ne kadar rahat pas yaptırıyorsun?” sorusuna yanıt arar.

Savunma aksiyonu; müdahale, top kapma, faul, pas arası veya ikili mücadele gibi rakibin oyununu bozan hamleleri kapsar. PPDA, bu aksiyonların rakibin pas trafiğine göre ne sıklıkta yapıldığını gösterir.

Dataspor analizlerinde PPDA, pres gücünü tek başına anlatan bir sayı değil; takımın oyun felsefesini yansıtan önemli bir göstergedir.

PPDA Nasıl Hesaplanır?

PPDA hesaplaması oldukça nettir, ancak doğru yorumlanması bağlam gerektirir. Temel formül şu şekildedir:

PPDA = Rakibin yaptığı pas sayısı / Takımın savunma aksiyonları

Bu hesaplama genellikle rakibin kendi yarı alanında ve orta sahada yaptığı paslar üzerinden yapılır. Çünkü pres, en çok bu bölgelerde anlam kazanır.

Örnek:

• Rakip 120 pas yaptı
• Siz 20 savunma aksiyonu gerçekleştirdiniz

Bu durumda PPDA değeri 6 olur. Bu da rakibe ortalama her 6 pas için bir savunma müdahalesi yaptığınız anlamına gelir.

PPDA Değeri Nasıl Yorumlanmalı?

PPDA yorumlanırken temel prensip şudur:
Değer ne kadar düşükse, pres o kadar yoğundur.

Genel yorumlama çerçevesi:

• Düşük PPDA (ör. 6–8): Yoğun, agresif pres
• Orta PPDA (9–12): Dengeli pres
• Yüksek PPDA (13+): Geri blok, düşük pres

Ancak bu değerler mutlak doğru değildir. Çünkü her takımın oyun planı farklıdır. Bazı takımlar bilinçli olarak pres yapmaz, rakibi karşılayıp geçiş oyunu oynar. Bu durumda yüksek PPDA, zayıflık değil stratejik tercih anlamına gelir.

Dataspor’da PPDA yorumlanırken mutlaka maç senaryosu ve takım kimliği birlikte değerlendirilir.

Pres Gücünü Anlamak İçin PPDA Tek Başına Yeterli mi?

PPDA, presi ölçmek için güçlü bir metriktir; ancak tek başına yeterli değildir. Presin kalitesini anlamak için PPDA’nın başka verilerle birlikte okunması gerekir.

PPDA’yı destekleyen temel göstergeler şunlardır:

• Top kazanım bölgeleri (nerede kazanılıyor?)
• Rakip yarı alanda yapılan savunma aksiyonları
• Pres sonrası kazanılan toplar
• Pres sonrası verilen şutlar veya pozisyonlar

Örneğin PPDA düşük olabilir; ancak pres sonrası rakip kolayca boş alan buluyorsa, bu pres etkisiz sayılabilir. Bu yüzden pres yalnızca sayı değil, sonuç üretmelidir.

PPDA ile Oyun Planı Arasındaki İlişki

PPDA, bir takımın sahadaki niyetini oldukça net biçimde yansıtır. Oyun planları genellikle PPDA değerlerine doğrudan etki eder.

Örnek oyun planları:

• Önde baskı yapan takımlar → Düşük PPDA
• Orta blokta bekleyen takımlar → Orta PPDA
• Derin savunma + kontra → Yüksek PPDA

Bu nedenle PPDA, “iyi/kötü” ayrımından ziyade “nasıl oynuyor?” sorusuna yanıt verir. Dataspor analizlerinde PPDA, takımın tercih ettiği oyun modelini tanımlamak için kullanılır.

PPDA’nın Yanıltıcı Olabileceği Durumlar

PPDA her zaman pres gücünü birebir yansıtmayabilir. Bunun bazı yaygın nedenleri vardır:

• Skor etkisi:
  Öne geçen takım bilinçli olarak geri çekilebilir.
• Kırmızı kart:
  Eksik kalan takım pres yapamaz.
• Rakibin pas kalitesi:
  Çok hızlı ve dikine oynayan rakipler PPDA’yı doğal olarak yükseltir.
• Maçın bölümleri:
  İlk 15 dakika ile son 15 dakika PPDA değerleri farklı olabilir.

Bu nedenle PPDA’yı tek bir maçtan ziyade belirli bir zaman aralığında incelemek daha sağlıklı sonuç verir.

PPDA ile Diğer Pres Göstergeleri Arasındaki Fark

Aşağıdaki tablo, PPDA’nın pres analizindeki yerini netleştirir:

Metrik	Ne Ölçer?	Ne Zaman Kullanılır?
PPDA	Pres yoğunluğu	Genel pres gücünü görmek için
Top kazanım bölgesi	Presin nerede yapıldığı	Alan baskısını analiz etmek için
Pres sonrası şut	Presin verimliliği	Presin sonuç üretip üretmediğini görmek için
Faul sayısı	Pres sertliği	Agresiflik seviyesini ölçmek için

Bu metrikler birlikte okunduğunda, pres gücü çok daha net anlaşılır.

PPDA ile En Sık Yapılan Hatalar

PPDA analizinde en sık karşılaşılan hatalar şunlardır:

• PPDA’yı skorla birebir ilişkilendirmek
• Tek maç üzerinden kesin yargı vermek
• Farklı lig ve veri sağlayıcılarını karşılaştırmak
• Oyun planını göz ardı etmek
• PPDA’yı “yüksek = kötü” şeklinde yorumlamak

Dataspor’da PPDA, yargılamak için değil, anlamak için kullanılan bir metriktir.

PPDA ve pres istatistiklerini daha derinlemesine öğrenmek isteyenler için Dataspor Blog’da
xG (Beklenen Gol), topa sahip olma oranı, savunma ve hücum istatistikleri ile maç analizi
odaklı birçok içerik yer almaktadır. İlgili kategoriye geçmek ve tüm analiz yazılarını
incelemek için buraya tıklayabilir, futbolu verilerle okumaya devam edebilirsiniz.